Eğitim Sistemi
Her ne kadar iktisat merkezli bir çalışma içinde bulunuyor olsak da, eğitim meselesi, hayatın diğer tüm şubeleri üzerinde teshir sahibi olduğu ve hattâ bir bakıma diğer tüm şubelerin üzerine bina edildiği temel olduğu için bahsimizin son derece ehemmiyetli bir parçasıdır. Bilhassa sanayileşmenin temel şartları arasında yer alan eğitim, gerek nitelikli insan gücünün gerekse orjinal iş ve eserler üretecek dehaların yetişmesi açısından son derece hayatî öneme haizdir.
Bugünün Türkiye’sinden de görülebileceği üzere, eğitim sanki talî bir meseleymiş gibi ele alındığında, diğer tüm şubelerde yapılan iyileştirmelerin hiçbir fayda sağalamadığı açıkça görülüyor. Dolayısıyla bu bahse değinmeden geçme lüksümüz yok.
Hatırlayacak olursanız, geçtiğimiz ay, Türkiye’de bugün işletilmekte olan eğitim sisteminin tarihine kısaca da olsa bir göz atmıştık. Şimdiyse, dünün bakiyesi hâlinde bugün işletilmekte olan eğitim sisteminin kısaca vaziyetine göz atmak ve Başyücelik Devleti’nin eğitim politikasına, ahlâk bahsinden giriş yaparak devam edeceğiz.
Millî(!) Eğitim Sistemi
Fransa’dan kopyalanan, Amerika tarafından şekillendirilen ve Yahudi tarafından son hâline kavuşturulan eğitim sistemimizden geçtiğimiz sayı bahsetmiştik. Peşinen şunu ifâde etmekte yarar var; mevcut sistem millî falan değildir. İşin tarihe bakan tarafından yüz çevirip, yetişen nesillere bakacak olursak da görebileceğimiz üzere, yalnız “ruh köküne” yabancı değil, aynı zamanda düşman nesiller yetiştiren bir sistem, nasıl olur da millî olabilir ki
Senelerdir yamana yamana artık tutulacak yeri kalmamış olan mevcut sistemden değil memleket, bir yamyam kabilesinin dahî istifâde etmesi mümkün değil. Hakeza taklidi vaziyette sureti bizde olan eğitim sisteminin, Batı’daki aslı da pörsümüş vaziyette. Fikir, edebiyat, sanat, siyaset, fen ve matematik gibi sahalarda senelerdir adam yetiştiremeyen, son yetiştirdiği kuşakların da, içinde bulundukları vaziyeti idrak ederek, her ne kadar yabancı olsalar da istikbâli İslâm’a ısmarlayarak perde ardına geçtikleri malum. Hâliyle artık Batı’da aslı dahi köhnemiş, pörsümüş olan eğitim sisteminin suretinden bir fayda devşirilemeyeceği kati suretle idrak edilmelidir. Vaziyet bu şekilde idrak edildikten sonra da, en baştan başlamalı ve hakikaten de millî olan bir eğitim sistemini örgüleştirmek zorundayız.
İlk ve Ortaöğretim
Herhangi bir ortak ideali, aşkın-münteal bir varlığa bağlılığı olmayan milletlerin makus talihidir ki, cemiyetin içinden hiç ama hiç kimse çıkıp da nefsine zor gelen bir işe talib olmaz. Herhâlde bu ölçütün en net bir şekilde gözlemlenebileceği ülkelerden biri de Türkiye’dir. Aşk ve vecd çığırının kapanmasından sonra türeyen “ham yobaz, kaba softa” tipi ilerleyen yıllarda yerini kuru taklitçiliğe bırakmış ve neticede -Müslüman bir toplumu ne alâkadar ediyorsa- lâiklik, demokrasi, muasır medeniyetler seviyesi derken, milletimizi millet yapan bütün değerlerin köküne kibrit suyu dökülmüştür. Bizim kendimize has dinî ve millî değerlerimiz ortadan kaldırılıp, yerine Batı tipi hazcılık konduğundan beri de milletimizin mayasını, şahsiyetini teşkil eden aslî unsurlardan olan fedakârlık, kararlılık, sebat, kanaat, dayanışma ve tüm bunları milletin bünyesinde bünyeleştiren ahlâk ortadan kalkmıştır. Aslında daha açık bir dille ifâde etmek gerekirse, bugün cemiyetimizi meydana getiren fertler bir milleti değil, ancak hakiki bir milletin posasının temsilcisi olabilirler.
Kimse kızmasın, bizim de içinde bir unsur olarak bulunduğumuz milletin hâli ayna; ya bu gerçeğin yüzünü göreceğiz, yahut da leşler gibi bir hayat sürmeye devam edeceğiz.
Şimdi ilk ve orta öğretim bahsiyle bu dediklerimizin alâkasına gelelim. Bilhassa eğitim ve öğretimin ilk tohumlarının ekildiği bu dönemde, en ehemmiyetli unsur olan yetiştiriciler, yani öğretmenlerdir. Öğrenciye öğreteceği bir yana, en başta ailesinden hemen sonra rol model olarak öğrencilerinin karşına geçen öğretmenler, bugün ne vaziyetteler?
Yetiştiriciler de, tıpkı içinden çıktıkları cemiyette olduğu gibi idealsiz, aşksız, şevksiz, hevessiz kimseler. Hazcı anlayış dedik ya, bugünün dünyasında haz eşittir para. Para dediğin zaman da en garantisi devlete kapağı atmakta. Hele bir de öğretmen olursan; uzun tatiller, kısa mesailer, dolgun maaş, cemiyetin hâlen bir kesiminin takındığı hürmet vs… İstisnalar tabiî ki müstesna ve kimse kusura bakmasın ama bu vaziyet yetiştiricilerin kabahati de değil, yetiştiricileri yetiştirmekle vazifeli olan kimse, onun kabahatidir.
Peki, böylesi bir yetiştirici tipinin bizzat kendisinden kaynaklanan sorunlar nasıl halledilir? Devletimiz sağ olsun! Milletine ideal sunmaktan, hedef göstermekten, ortak değerlerimizi zenginleştirmekten ve ferd ile toplum arasında muvazene kurmaktan yana aciz olan devletimiz var olsun! Bu meseleyi de tıpkı diğer tüm meselelerde olduğu gibi son derece kıvrak bir şekilde çözüme kavuşturmasını bilmiş. Hem de diyalektik kullanmış. Öğretmenlerin karşısına muvazene unsuru olarak okul aile birliklerini dikivermiş. Yakında cerrahlardan kaynaklanan sıkıntıları çözmek için de hasta yakını birliklerini kurar ve ameliyatlara hasta yakınlarını sokarsa hiç şaşırmayın.
Eğitimden, öğretimden uzak, sahib olduğu bütün malumatı sınıf geçmeye, sınav kazanmaya endeksli nesiller imâl eden eğitim sisteminin neresinden tutacağımızı şaşırdık. Başarı kriteri sınav sonuçları olunca, eğitim sisteminin “niçin”ine verilen yanıtta “sınav geçmek için” gibi bir garabet oluyor.
Bir meselede ince bir hususiyet vardır, dikkat edilmesi gereken ve onu yakalayan münekkit bu inceliği yakalamış olmanın verdiği hevesle tenkidini yapar da, baştan sona iflâs etmiş bir sistemi tenkid etmenin bir esprisi de yok açıkçası.
Üniversite
Avrupa Birliği’ne uyum çerçevesinde üniversite mezunu etiketini çoğaltmak adına memleketin dört bir yanına çiğköfteci dükkanı gibi açılan üniversiteler malûm. İlk ve ortaöğretimde, bilmeyi sınav geçmek zanneden ve üniversitede de yalnızca gireceği sınavlarda çıkacak konuları ezberleyerek sınıf geçen mezunlardan ne beklersin? Akademisyen kadrosunun da yine muallim kadrosunda olduğu gibi az mesai çok maaş ve devlet memurluğu anlamına geldiği bir memleketin üniversitesinden ne çıkar ki?
Ailesinden kaçıp kurtulmak için şehir dışına kaçışın bileti hâline gelen üniversitelerden her şey çıkar da, bir tek münevver çıkmaz.
Profesörlerin çalıntı tezleri, üzerinde kafa patlatmadığı dersleri sırf mevzuata uysun diye kitaptan yahut ezberden okuyan öğretim görevlileri ve hürriyet diye eşek hürriyeti peşinde hem kendilerinin hem de ailelerinin senelerini heba eden nesiller. Yok, tutacak yeri yok. İltifat marifete tabiyse eğer hakikaten, bir marifeti de yok! Yahut mevzuyu böyle bir hâle sokabilmek en büyük marifet!
Kısa bir Mülahaza
İnanın çok merak ediyoruz… Bu ülkenin Millî Eğitim Bakanı ve onun altında görev yapan Millî Eğitim Bakanlığı müsteşarları bu vaziyeti göremeyecek kadar kör mü hakikaten de? İnsaf yahu! Bu ülkedeki eğitim sisteminin nereye gittiği, yetişen nesillerin dün kimsenin beğenmediği Kamalistleri bile aratacağı son derece açık değil mi? 13-15 yaşında çocukların daha hâlâ kelimeleri telaffuz edemediği, cümle kuramadığı, 1,5-2 yaşında çocuklar gibi konuştuğu bir memleketten bahsediyoruz beyler. Sonra yok sanayileşme, yok kalkınma, yok dünya sıralamasında bilmem kaç arasına girme…
Bahsimizin asıl başlığı olan sanayileşme… Üretimin her planında sanayileşmeden bahsedilebilir de, beşerî planların hiçbirisinde sanayileşmeden bahsedilemez. Endüstriyel eğitim olmaz, endüstriyel sağlık olmaz, endüstriyel adalet olmaz! Batı bu yüzden köhnedi, bu yüzden pörsüdü ve daha dün muasır medeniyetler seviyesi olarak görülen Batı bugün belki de sırf bu yüzden yıkılıyor. Sorması ayıptır, aynı akıbeti mi bekliyorsunuz? Söylenecek ne çok söz var da, söyleyip ziyan etmeyelim; kötü sözün bile bir haysiyeti var.
Ana Hatlarıyla Başyücelik Devleti’nin Eğitim Politikası
Bahsimiz sanayileşmenin temel şartlarından biri olarak eğitim olduğundan, elden geldiğince kısa tutabilmek adına maddeler hâlinde sıralayacağız.
– İslâm aşk ve vecdinden uzaklaşıldığından beri, en temel dava ahlâk davasıdır; ahlâk davamız. İnsan iradesini hayra yöneltecek olan müessir ahlâk olduğuna göre, milletimizin ruh kökü olan İslâm’dan aldığı ilhâmla şahsiyetinin aslî unsurlarını yeniden yeşertmenin yolu da ahlâk davasından geçmektedir.
İbda Hikemiyâtından öğrendiğimize göre; eşya ve hadiselere, zaman ve mekâna tahakküm kudretini kaybetmeye başladığımız ândan beri. Kanunîden beri bir ahlâk davamız var. Tıpkı maarif meselemizin tarihinde olduğu gibi, Sarı Selim’den Tanzimat’a, Tanzimat’tan Meşrutiyete, Meşrutiyetten Cumhuriyete ve Cumhuriyetten bugüne… Maarif meselesinde olduğu gibi diğer tüm insanî faaliyet şubelerinde de cereyan eden tüm menfilikler işte bu ahlâk yoksunluğundan kaynaklanmaktadır.
Dört merhaleye bölünen 500 yıllık zaman zarfında her şey vardır da, bir tek önce “ham yobaz kaba softa”nın doğmasına ve ardından da kuru taklitçilerin türemesine manî olacak “mütefekkir” yetişmemiştir.
Bahsimiz sanayi olduğundan ve sanayileşmenin şartları da eğitim içinde fikir ve sanat ahlâkını bahse davet ettiğinden dolayı, İbda Hikemiyâtından öğrendiğimiz üzere, fikir ve sanattaki ahlâk telâkkimizden devam edelim.
Fikir ve Sanat Ahlâkı
– “Başkasından bir şey çıkmaz…” Kendinden olmayanı peşin inkâr. Şahsiyeti silikleşmiş ve şuur süzgeci olmayan toplumlar, karşılarına yeni bir fikir, eser, aksiyon çıktığı takdirde, sanki memleketin tüm minarelerden sala verilmişçesine, ortak bir refleksle onu gömmek için hazır bulunurlar. Okumak, dinlemek, izlemek, idrak etmek ve üzerine kafa patlatmak hem meşakkatli bir iş olduğundan, hem de yeni olanı değerlendirecek ortak iyi, doğru ve güzel ölçütlerine haiz olunmadığından dolayı böyle sürer gider.
İnkâr yahut kabul edilen üzerinden ölçütler şahsiyet bulacağı yerde, kişi ve toplumlar inkâr edişten şahsiyet bulur hâle geldiğinden dolayı, belki de insanlık tarihinin en meşakkatli ahlâk paradoksu ile karşı karşıyayız. Çünkü, aynı sebepten dolayı inkârcılıktan şahsiyet bulunmasının önüne geçecek yeni şuur süzgeci, şahsiyet ve ahlâk da aynı inkâra muhataptır.
Bize gereken ise, hikmet nerede olursa onu görecek, muhasebesini ve murakabesini yaptıktan sonra da kendi şahsiyetimize mal edecek ahlâkın tesis edilmesidir.
– “Ustayı, bizi doğuran ve yetiştiren tesiri red ve iptal temayülümüz…” Teknolojideki süratli terakki, nesiller arasındaki alet kullanma becerisinde ciddi uçurumlara sebeb oldu. Türkiye gibi aleti üretmeyen ama tüketen toplumlarda, nesiller arasındaki bu fark daha da derinleşti. Bir zaman sonra çocuk ile baba arasında meydana gelen bu fark, sanki çocuğun babasından daha zeki, bilgili, anlayışlı olduğu gibi sakat bir anlayışı da peşinden getirdi. Bu anlayışın en hazin neticesi de, toplumdaki ortak anlayışa ayak uydurmak suretiyle babasındaki birikimi reddeden çocuğun, dünyaya sanki ilk defa geliyormuş gibi hayata başlaması ve nesiller arasındaki bağın kopmasıdır. Oysaki Japon kültüründe “ben evvelâ babama yetişmek zorundayım” diye bir anlayış hâkimdir ki, hem geçmiş nesillerden gelen birikimin berhava olmasına manî olur, hem de nesillerin birbirini red ve inkâr temayülünü ortadan kaldırır. Yine Türkiye’den devam edecek olursak, 500 senelik mütefekkir yetiştirememe devremizde ham yobaz, kaba softadan sonra yerleşen kuru taklitçilik, tarih muhasebesi yapmak yerine red ve inkâr temayülünü benimsemiş ve geçmiş nesillerden günümüze doğru oluk oluk akan tüm içtimâî müesseseleri ortadan kaldırmıştır. Bir diğer tarafıyla da, olmadan oldum sanan çeyrek adamlar her tarafı sarmış bulunmaktadır.
Babaya, ataya ve ustaya olan hürmeti -burada sahte hürmetten değil, tüm şartlarıyla beraber hakiki hürmetten bahsediyoruz- yeniden tesis etmek mecburiyetindeyiz. Aksi hâlde zaten kopuk olan bağlar, bir daha tamir edilemez hâle gelir ve tıpkı kökleri kopartılmış ağaç gibi ölürüz.
– “Zekâ istihzadır telâkkisi” İlâhî nimetlerin en büyüklerinden bir olan zekâ, istihzanın emrine tahsis edilmişse letafet ve zerafet ortadan kalkar, onun yerini bayağılık ve kabalık alır. Türkiye’de bu vaziyete en müsait misal herhâlde Cem Yılmaz’dır. Cem Yılmaz ve onun yaptığı bu işten elde ettiği popülarite, esasında toplumun da zekâsını aynı istikâmette sarf etmesinin vesilesi olmuştur. Her şeyi bir istihza mevzu hâline getirip, sonunda da belden aşağı vurmanın adı mıdır espri? Orjinal iş ve eserler ortaya koyanlar ile Cem Yılmaz’ın bir arada bulunduğu listeden beri “en zeki kimdir” anketi yapılsa, ne yazık ki büyük çoğunluğun “Cem Yılmaz” şıkkını işaretleyeceği bir ülkede yaşıyoruz.
Zekânın istihzanın emrine tahsis edilmesinin neticesiyse, toplumun kendi arasındaki münasebeti iflâsa sürüklemesidir. Arkadaşıyla alay etmek için fırsat kollayan, gününü büyük bir kısmını alay etmek üzere çevresinin zaaflarını kollamakla geçiren bir cemiyet nereye varabilir ki?
Sözün başına dönecek olursak, zekâ ilâhî bir nimettir ve verilen her nimet gibi hesabı sorulacaktır. Başyücelik Devleti’nin temel prensiblerinden biri olan Cemiyetçilik dolayısıyla, zekânın sarf edileceği istikâmette, cemiyetin menfaatidir. Bu ahlâkın yerleşmesiyle beraber istihzaya tahsis edilen zekânın sahiblerine itibar edilmeyecek, bilhassa hor görülecektir.
– “Kıskançlık…” Bir çok tabiri ve birçok tasviri olsa da, belki de sahteliklerimizin, olmadığımız hâlde sahibi görünmeye çalıştığımız mânâların hakikileriyle karşılaştığımız taktirde meydana gelen duygu durum bozukluğu, illettir kıskançlık.
İbda Hikemiyâtında geçtiği üzere, “kıskançlık nedir?” diye tasavvuf büyüklerine sorulduğunda, “ruhumuza ait öyle bir maraz ki, başka her illetin çaresi var, onun yok” cevabı alınmıştır.
Cemiyet planında meydana gelecek bir zihniyet değişimi vesilesiyle, kıymet hükmü iş ve esere kaydırılmak suretiyle sahtelikleri tepeleyerek belki de bu illetin bir nebze de olsa önü alınabilir, ne var ki büyüklerin de buyurduğu üzere tam mânâsıyla bir çaresi de yok ne yazık ki.
– “Karşılıklı meddahlık…” Başkasından bir şey çıkmaz” hükmünün, “beni görmeyen, methetmeyenden bir şey çıkmaz” safhasına geçmiş hâli diye tanımlayabiliriz herhâlde. Hakikatten ziyade benlik derdinde, ahlâktan ziyade pohpoh ile ileriye zuhur edileceğini zanneden, “iyi, doğru ve güzel” ölçütünü kendi nefsine hoş gelene irca etmiş, kendine tapınmaktan kaynaklanan maraz.
Dikkat ediyorsanız, işler dönüyor dolaşıyor ve “iyi, doğru ve güzel” ölçütüne takılıyor.
İnanan, hakikat kaygısı taşıyan bir cemiyette, yahut daha da özelde cemiyetin münevverlerinde böylesi bir marazın umumileşmesi mümkün değildir.
– “Birbirini çekiştirmek…” Samimiyetsizlik… Kimsenin kimseye saygısının kalmadığı, diğer bir kimseyi önemsemediği, değer vermediği, kendisine de saygısını yitirdiği şartlarda ortaya çıkan marazlardan biri de birbirini çekiştirmektir. Memleketimizde bu arazın da ne denli yaygın olduğundan bahsetmeye lüzum yok herhâlde.
Hele ki bugünün dünyasında iletişim vasıtalarının çeşitlenmesi ve yaygınlaşmasından sonra, sanki imkân var diye devamlı suretle kullanılması gerekiyormuş gibi bir psikoloji meydana geldi. Sürekli iletişim içinde bulunmak aslında insanın fıtratına aykırı. İnsan kendi fıtratına aykırı bir iş üzere ne kadar çok mesai sarf ederse, ondan bir o kadar zıtlık daha sadır oluyor ve problemin kaynağında yer alan samimiyetsizliği keşfetmek daha da zorlaşıyor.
İslâm, baştan başa ihlâsa dayalı bir din olduğuna göre, Müslüman bir milletin samimiyet ile alâkalı bir menfilik içinde bulunması düşünülemez.
– “Dedikodu…” Donukluğu resmeden en net ifâdelerden biri de dedikodudur. Birbirini çekiştirmekte bile bir hareket varken, dedikodu, yapan ve dinleyen açısından donukluğun, şahsiyetsizliğin ve kifayetsizliğin açık bir ifâdesidir.
Kendi başına şahsiyet olamayan, liyakatsiz, işe yaramaz ve tüm bu vasıfsızlığına rağmen en azından susmayı da beceremeyenlerin biricik meşgalesi dedikodu.
– “Saygısızlık…” Samimiyetsizliğin ve riyakârlığın olduğu yerde, saygı ne gezer? Karşılıklı meddahlığa benzer bir şekilde karşılıklı olması kaydıyla duyulan saygı, ne ifâde eder ki? Her iki tarafında karşı tarafın keleş yüzlerini kurcaladığı ve eğer ki adı rekabetse öne geçmeye değil de dibe çekmek üzere hayat sürdüğü zamanımızda, saygı kelimesini telaffuz etmek bile tüyler ürpertici.
Saygın bir toplum olmadan, saygın insanlar gibi hayat sürmeden saygı bekliyor olmak da işin diğer bir ciheti.
İnsan eğer ki eşref-i mahlukat ise, kendince hiçbir sebeb bulamasa bile, sırf varlığına biçilen bu peşin paye dolayısıyla birbirine saygı göstermek durumundadır. Hayvanların bile sürü içinde kendilerinden kıdemliler karşısında takındıkları tavır, insanoğlunun ne denli alçalmaya müsait bir varlık olduğunu da göstermektedir.
– “Disiplinsizlik…” Çağımızın en büyük meselelerinden biri de disiplinsizlik. Fransız İhtilâlinden sonra meydana gelen zihniyet değişimi, cemiyetçiliği iptal etmiş ve yerine ferdiyetçiliği benimsemiştir. Bu zihniyetin dünya çapında hâkim olması dolayısıyla da, ahlâk başta olmak üzere insanî müesseseler bir bir iflâs etmiş, cemiyetin yapı taşı hüviyetinde olan aile nizamıyla beraber de tüm nizam çözülmüştür. Bu Batı’da da, Batı’nın taklitçisi durumundaki Doğu’da aynıdır.
İnsan, nefsi dolayısıyla zaptürapt altına alınmaktan hiç ama hiç haz etmez. Peki ama biz hazcı mıyız ki, nefsimiz hazzetmiyor diye insan olma memuriyetinden kendimizi alıkoyalım?
Dergimizin Ekim 2014 sayısında, “Hürriyet ve Ahlâk” bahsini konu edinen yazısında Abdullah Kiracı şu hususların altını çizmişti:
“Peygamberler eliyle gelen Mutlak Fikir ve onun insanlara hayat normu olarak getirdiği “doğru, iyi, güzel” ölçüleri olursa, ruh ve nefs birlikteliğinden müteşekkil insanın nefs kutbu ruhun boyunduruğu altına girme durumunda kalacaktır. Mümeyyiz vasfı boyunduruk kabul etmemek, Yaratıcısı dâhil her varlıktan kendini üstün görmek olan nefs, ruhu kendi esiri yapmaya uğraşır. Bu vaziyeti, her ahlâkî öğretinin kurallarını çiğneme temayülünde olan insanoğlu, kendi iç tecrübesiyle bilmektedir. İnsan tüm istediklerini elde ettiğinde, kendince çok önemli gördüğü bir şeyi –kadın, para, güç vs- ele geçirdiğinde yaşadığı boşluk, aslında nefsin esareti altında kıvranan ruhun dünyada bulunuş gayesini bulamamasına işaret etmektedir ve çözüm olarak ruh, hiçbir beşerî hazzı hmeyerek kendini iptal eder. Bunun son raddesi kendi varlığını iptal demek olan intihardır. İnsanın nefse esaretinin belki de mukadder neticesi, kendisini yekten iptal anlamına intihardır.”
İnsanın, nefsinin boyunduruğuna girmek suretiyle yokluğa sürüklenmemesi için tutunabileceği tek dal belki de disiplin… Olmazsa olmaz olan…
– “Bohemlik…” Disiplin dalına tutunulamadığı için nefsin boyunduruğuna girenlerin, sanki matah bir vaziyette bulunuyormuşçasına kendi serseriliklerini tanımlamak için kullandıkları Fransızca kelimedir. Ve ne yazık ki bilhassa aydın ve sanatçı geçinen sürünenlerle sürüngenler arası güruhta son derece meşhur yaygındır. Memleketimizde bohem tabirinin çerçevesine giren ve ulvi tarafa doğru akması muhtemel çapta sanatkâr mizaçlılar acaba bir elin parmağını geçer mi?
– “Nükte hastalığı…” Einstein’ın belki hiçbir teorisini bilmeyiz ama hakkında bir sürü espri yapmaktan da geri durmayız. Hayatlarımızda ne yazık ki bu şekilde geçiyor, neredeyse hiç ama hiçbir şeyi bilmiyoruz; fakat hakkında şaka yapmaktan da kendimizi bir türlü alıkoyamıyoruz. İnsanın altta kaldığı kimi psikolojik durumlarda üste çıkmak adına gülmesi gibi, biz de maliki olmayı bir türlü beceremediğimiz, kavrayamadığımız mânâların şakasını yapmak suretiyle, sanki onları kavramış gibi mi hissediyor ve böylelikle de tatmin mi oluyoruz acaba?
Ne yazık ki ciddiyet öyle nadir bir istisna hâline gelmiş ki, ciddi bir şey konuşulduğunda, “bak cidden” veya “ciddi bir şekilde” gibi hatırlatmalar yapmak durumunda kalıyoruz.
Fani olan bu hayat, en başta ölümlü oluşuyla aslında ne kadar da ciddi değil mi? Oysa “ciddiyet içinden çöl olsa çıkılmaz!” Şu emre nisbetle ne hafif, ne ukalayız!
– “İlim Sahtekârlığı…” Birinin hem ilim adamı olup, hem de ilim sahtekârlığı yapması mümkün müdür? Aslında paradokslardan biri de budur herhâlde. İlm, idrak etmek demektir bir mânâsıyla. Birisi, başka birinin yediği yemeği nasıl ki kendisi yemiş saymıyorsa, aynı şekilde başkasının idrak ettiğini de kendisi idrak etmiş sayamaz. İlmin daha hususi hâli olan marifete bakılarak da neyi idrak edip etmediği şıp diye anlaşılabilecek olan bu kimse, iltifatı marifete tabi olan bir cemiyette barınamayacağından, bizim zihniyetimiz içinde böylesi bir alçalma şekline de tabiî olarak yer yoktur.
– “Hırsızlık…” Bir televizyon programına konuk olan Prof. Dr. Celal Şengör anlatmıştı; Türkiye’de ilk jeoloji kitabı olarak kabul edilen eser, Fransa’da turistlere fosil satan bir dükkanın bastırmış olduğu broşürün tercümesidir! Sokaktaki insan, bu akademisyen kadar hiçbir şekilde alçalamaz herhâlde.
– “Caizecilik…” Üstad Necib Fazıl, caizeciliği; en iddialı, en küstah isimler altında, edebiyat ve fikriyat dedikleri bomboş kadronun, mevhum, fakat mücerred itibar çığırtkanlığını yaparak koparılan para diye tanımlıyor. Edebiyat ve fikriyata bugünün havuz medyasını, kartel medyasını tüm kanal ve gazeteleriyle beraber ekleyip, bunun yanına da “çıkar amaçlı suç örgütü” gibi ortaya çıkan, çıkar amaçlı cemaatlerin dergilerini de ilâve edip, bir kez daha okuyalım…
– “Dalkavukluk…” “Dalkavukluk” diye bir film çekilse, alt başlığı da “Mümkün ola padişahım belki derya tutuşa” olsa, bu filmde, bugünün milletvekili, akademisyen, bürokrat, aydın, sanatçı, gazeteci, muhabir, patron, işçi ve toplumun geri kalan tümünü rahatlıkla izleyebiliriz herhâlde. Samimiyetsizliğin, saygısızlığın, korkaklığın, saygısızlığın, şahsiyetsizliğin ve ahlâksızlığın karşılıklı hâli olan dalkavukluk cemiyetimize öylesine sinmiş vaziyette ki, yukarıda sıraladığımız fikir ve sanat ahlâkının mayalanmasına mani olan hasletler bir bir ortadan kaldırılmadıkça tek başına çözüme kavuşturulabilmesi mümkün değil.
Kaynak: Aylık Dergisi, 138. Sayı, Mart 2016