SAHÂBÎLERİN ROLÜ
VE MÂNÂSI
“Peygamber Halkası”
– I –
Salih Mirzabeyoğlu‘nun 1994 yılında yayınlanan eseri… Doğrudan eserden almayıp, eserin rolü ve mânâsına uygun yorumlarla anlatacak olursak:
Sahabî, sohbet’ten geliyor; O’nunla sohbet eden… Sohbetin kelâmla olması şart değil; nazarla (bakışla) da bu şart sağlanıyor. Buna göre, Allah Resulü‘nü dünya gözüyle bir defa gören veya O’nun tarafından bir defa görülen kimseye sahabî deniyor. İslâm’da en kıymetli ve tıpkı Peygamberlik gibi, çalışmakla erişilmez, eğitimle kazanılmaz bir makam…
Örnek, örnek olmadan yapılabilir mi? İdea, zihnî çabayla kurulabilir mi? Sahabî de ümmetin örnek kadrosu, idea’sı… Nasıl ki ilk örnek, öncesi olmayan bir ilk örnek ve idea her türlü zihnî çabadan önceyse, “sahabîlik” keyfiyeti de her türlü çalışma ve gayretten önce. Sadece Allah vergisi!
Ölçü, en büyük velîden:
– «Velîlerin en büyüğü, sahabîlerin en küçüğünün atının burnuna kaçan toz tanesine denk olamaz.»
Ve Hadîs:
– «Sahabîlerim gökteki yıldızlar gibidir, hangisine tutunursanız, kurtulursunuz.»
Bu ölçüler, yolların en ortadan gideni olan, Ehl-i Sünnet yolunun şiarıdır. Günümüzde çok anlaşılan bir durum değildir. Günümüzden bakanlar derler ki, Ehl-i Sünnet, Şia falan Hazret-i Ali ile Hazret-i Muaviye arasındaki tartışmadan doğdu. Veya Kerbelâ’da Peygamber torununu şehid edenler, Ehl-i Sünnettir.
Bunlar, doğru değildir. Bu, öncelikle sahabîlerden bir kısmı ile diğer bir kısmı arasındaki tartışma, sonra ise Şia ile Haricîler arasındaki çirkeftir. Ehl-i Sünnet bu tartışma ve çirkeflerden doğmamıştır. Ehl-i Sünnet, bu tartışma ve çirkefe bulanmamaktan doğmuştur. Düsturu şudur:
– Hazret-i Ali haklıdır, muhakkak haklıdır ama, biz Hazret-i Muaviye‘ye büsbütün haksızlık kondurmayız. Çünkü o da sahabîdir. Sahabîlere büsbütün haksızlık (küfür) yakıştırmak, Peygamberimiz tarafından yasaklanmıştır.
İkinci düsturu da şudur:
– Biz Şia’yı da, Haricîliği de reddederiz.
Dolayısiyle, Ehl-i Sünnet, Şia ve Haricîler arasındaki çirkef mücadele olmadığı gibi, Emevîler ve Abbasîler arasındaki iktidar kavgası da değildir. En başta, İmam-ı Azam Ebu Hanife‘nin “devrimci, muhalif çizgisi”dir. Emevî zındanlarında uzun süre hapis yatar İmam-ı Azam. Ona karşı verilen ihtilâl mücadelesini destekler. Ondan sonra Abbasîler döneminde yine muhalefet, yine zından… Zirâ o, Ehl-i Sünnet yolunun kurucularındandır ve taraflar bu asliyeti görmediği için de onlara düşman…
Bir Batılı filozof şöyle der:
– «Yeryüzünde hangi baş, “ümmetimin görüş ayrılığında rahmet vardır” diyen Hazret-i M…….’den daha yüksek olabilir?»
Ehl-i Sünnet, bu sırrı kavramaktan doğan üstün anlayıştır. Bir tarafta Hazret-i Ali, Fatıma, Hüseyin, Hasan... Öbür tarafta Hazret-i Muaviye, Aişe vesaire, vesaire… Ehl-i Sünnet bunlar arasında gönlüyle Hazret-i Ali tarafını tutar; ama öbür tarafta da sahabîler olduğunu unutmaz. Bunları bahane ederek alevlenen ve çoğu Bedevî folklorizmi ile Fars şovenizminden başka bir şey olmayan çirkef mücadelenin de içinde yer almaz.
Ehl-i Sünnet, dört büyük sahabî etrafında toplanır: Hazret-i Ebu Bekir, Hazret-i Ömer, Hazret-i Osman, Hazret-i Ali... Geri kalan sahabîlerin de hiçbirini, hattâ onların en küçüğü kabul edilen Vahşî‘yi bile reddetmez, inkâr etmez. Çünkü bilir ki, onların hepsinin küçük veya büyük, az veya çok, kendi haddi dairesinde Allah Resulü‘ne hizmeti vardır. Bu yüzden onlar, tek tek değil, bütün hâlinde “örnek ümmet kadrosu“durlar. Sayılar 0’dan değil 1’den başladığı gibi, müslümanlık da onları yok sayarak değil, onların ardından başlar.
İşte bu kitabta, kelime kelime böyle değilse de, mesele olarak bütün bunlar anlatılır.
16 Aralık 2011
– II –
Yeni din âlimlerini görmemize yol açmış olan mevzudur. (…) Yalnız itirazı baştan aşağıya okudum da, olmamış… Din âlimliğiyle kültür fukaralığı birlikte olunca, ortaya böyle istenmeyen sonuçlar çıkabiliyor… Maalesef zamanımızda çok arttı bu türden insanlar: En basit bir kültürel meseleden habersiz, ama baktın mı din âlimi…
Bir gün inkılâb yaparsak, bunu tamamen yasaklayacağız. Din âlimi dediğin aydın olacak… Öyle sesini çirkinleştirerek, kasarak, boğuntulu konuşan vaizleri de inşaat işlerine süreceğiz; orada türkü söyleyip seslerini açarlarsa görevlerine dönebilirler… Din ve cahillik, din ve çirkinlik, bizim dünyamızda asla bir araya gelmeyecek iki zıt şey olacak…
Şimdi bu arkadaş, mevzunun farkında mı, değil mi?.. Farkında olduğu hâlde mi bunu yapıyor, tam da emin olamadım. Baştan bakıyorsun, işte “görmekle olsaydı Ebu Cehil de sahabî olurdu” diyor… Anlıyorsun ki, sahabînin ne olduğunu bilmiyor… Alt satırında –aslında- bildiğini gösteriyor: Sahabî dost demek, arkadaş demek falan diyor… E tamam diyorsun… Sonra yine dememiş gibi, bilmezmiş gibi, o adam öyle dedi, bu adam böyle dedi, devam ediyor…
Bakın; sahabî, sohbet’ten gelir… O’nun sohbetinde bulunan… Sohbet, daima kelimeyle değil, bazen nazarla da olur… Buna nazaran; O’na imân ettiği hâlde, dünya gözüyle O’nu bir defa görmüş veya O’nun tarafından bir defa görülmüş herkes “sahabî” sayılmıştır… Şimdi burada Ebu Cehil‘in, Ebu Leheb‘in, falancanın, filâncanın yeri yok… O’na imân etme şartı var…
Bu imân, din nazarında o kadar büyüktür ki, sadece O’na imân etmiş, ama getirdiği din hakkında hiçbir şey bilmeyen bir kişi (ümmî) kurtulur da, imân ettikten sonra akıl ve fikir keşmekeşleri içinde O’nun öğrettiğinden ayrı bir yola giden kurtulamaz… Bakın, bunları bilmeden, din üzerinde konuşulamaz; önce “nedir?” sorusunun cevabı, objektivitenin hakkı!
Yüzbinden fazla sahabî olduğu kabul edilmiştir; Veda Haccı’ndaki toplam itibariyle… Yâni günümüz ölçüsüyle bir Bernabeu Stadı’nın alabileceği kadar… Bu kadar… Ve bunların dünyadan nasibi, onlardan başka hiçbir kula nasib olmayacak kadar üstündür… Çalışmakla kazanılamaz, yükselmekle ulaşılamaz, öğrenmekle edinilemez… Ölçüsü:
– «En büyük velî, en küçük sahabînin atının burnuna kaçan toz değerinde olamaz!»
O kadar üstün, din nazarında sahabî olmak; Allah Resulü‘ne arkadaşlık etmek, O’nun sohbetinde bulunmak veya sadece bir ânlığına O’nun tarafından görülmek, O’nu görmek… En büyük imân sahabîlerde… Onlardan sonra artık nesil nesil, derece derece imânın kıymeti düşer… Sadece en son imân neslinin sahabîlere yaklaşabileceği belirtilmiştir; ama ulaşmak anlamında değil, onlara yakın olmak anlamında…
En büyük sahabî, Hazret-i Ebu Bekir‘dir… En küçüğü de, Hazret-i Vahşî; şu Hazret-i Hamza‘yı şehid eden… Nihayet o da imân eder, Allah Resulü‘nün huzuruna gelir, şehadet kelimesini söyler, Allah Resulü sessizce dinler ve şöyle karşılık verir: “Gözüme görünme!” Yâni imânına bir şey demez ama, onu görmek de istemez… Böyle.
Şimdi gelelim işin diğer tarafına… Allah Resulü‘nün irtihalinden sonra, Sahabîler arasında anlaşmazlıklar çıkmıştır; malûm… Bazıları şu tarafı, bazıları bu tarafı tutar, bazıları ikisini de reddeder… Sünnet ve Cemaat Ehli yolunu benimseyenler ise, “sahabî” vasfını kazanmış hiç kimseye buğz etmezler. Hazret-i Ebu Bekir, Hazret-i Ömer, Hazret-i Osman, Hazret-i Ali çizgisini olduğu gibi kabul ederler.
Bu mevzunun Emevîlikle falan hiçbir alâkası yoktur. Çünkü Emevîler, Hazret-i Ali‘nin ve Ehl-i Beyt’in haklarını gasbetmişlerdir. Sünnet ve Cemaat Ehli, bu gasbı tanır, Emevîlere direnir, Emevîleri devirir, Hazret-i Ali ve Ehl-i Beyte hakaret edilmesini yasaklar… Ancak: Emevî içindeki Sahabîlere de hakaret etmez. Kimdir? Hazret-i Muaviye‘dir, Amr bin ül-As‘tır, başkalarıdır… Ehl-i Sünnetin toplu görüşü:
– Bu, Allah’a havale edilmesi gereken, çok şükür geçip gitmiş bir fitnedir; eski düşmanlıklara taze kin üretmek şeklinde ileri geri konuşulmaması ve çoğaltılmaması gerekir…
Bu kadar… Karşı tarafta Sahabîler olduğu için, onları haklı bulmadığı hâlde kin beslemez ve bu mevzuyu orada bırakır… Ama itaat de etmemişlerdir. İşte İmam-ı Azam, İmam-ı Malik, İmam-ı Nesaî, hepsi; anlattım bunları… Yâni, bir tarafta 1400 senedir “Ali-Muaviye, Ali-Muaviye” diye atıp tutanlar vardır, bir tarafta da “biz onları bırakalım da kendi derdimize bakalım, İslâm’ı dünyaya yayalım!” gayretine düşenler… Mesele budur ve bu kadardır!
13 Nisan 2013
Kaynak: S.G. “İBDA Külliyatı / Salih Mirzabeyoğlu’nun Eserlerine Giriş Mahiyetinde Denemeler” ismiyle 2015 yılında Akademya tarafından basılmış ve bir süre sonra tükenmiş bir eserden kamuoyunun istifâdesi amacıyla yapılmış iktibaslardır. Eser, Türkiye’nin en çok takib edilen forum sitesinde İBDA Külliyatını tanıtma gâyesiyle 2011-2014 yılları arasında kaleme alınmış denemelerden oluşmaktadır.
