PARAKUTÂ’
“Para’nın Romanı”
Salih Mirzabeyoğlu‘nun 1997 yılında yayınlanan eseri… Eserin önsözünden isminin izahı:
– «Eserin adı “Parakutâ’”… Alt başlığı, “Para’nın Romanı”… İlk elde belirtmemiz gereken, para’nın “parça” anlamına, “kutâ’”nın da “düş yormak, rüyâ tâbir etmek” anlamına gelmesi… Hayatın bir yönü iktisadî ve onun da bir unsuru para… Anlaşılıyor ki “Parakutâ’”, eserin muhtevasına uygun bir icadedilmiş kelime, bir isim; ve “iflâk” kelimesinin lûgatta, “şiir okurken fesâhat üzerine olmak” ve “kelime icadetme” mânâlarına gelişini belirterek bildirelim ki, bizzat bu icad keyfiyeti de, eserin yazılış vesileleri ve tedaîleri sırasında –göreceğiniz üzere- yerini alıyor… Paranın romanı!..» [*]
Aslında eserin ismi ve bu isimdeki “düş yormak, rüyâ tâbir etmek” mânâsı, tâ Üstad‘ın çocukluğundan geliyor. Necib Fazıl, eski harflerle yeni yeni okumayı sökmüş ve evlerindeki “ağır” bir kitabı okumaya hevesli. Soruyor:
– Parakoti nerede?
Ev halkı kahkahadan yıkılıyor. “O” diyorlar, “parakoti değil, para kuvveti”… Eski harfleri bilenler, “para kuvveti”nin nasıl “parakoti” diye okunabildiğini kolayca anlayacaklardır…
Diğer taraftan, Üstad bir görüşmede bu çocukluk hatırasını Mirzabeyoğlu‘na anlatıyor. Sebebi yok, öylesine, sanki mizahî bir şeymiş gibi… Herkesin hoş ve boş bir lâkırdı, sıradan bir muhabbet gibi geçiştireceği bu olay, Mirzabeyoğlu‘nun kafasına takılıyor. Zaman zaman aklına gelip gelip gidiyor. Ve yıllar sonra, bir büyüğün, kapısına büyük diye gidilen birinin boş söz söylemeyeceği, ilk bakışta ne kadar anlamsızmış gibi görünürse görünsün, yalnız “hikmete bağlı ve hikmet için” konuşacağı ve bunların, tıpkı rüyâlarımız gibi tevil ve tâbir istediği idrakıyla, “Parakutâ’ – Paranın Romanı” doğuyor.
Her ne kadar roman diye de okunabilirse de, eser bir fikrî eser… İktisat, ahlâk ve para ilişkileri anlatılıyor; zaman zaman İslâm tarihinden ve özellikle İmam-ı Gazalî‘nin para ve iktisat mevzuunda yazdıklarından örneklere başvuruluyor. Diğer taraftan, Thomas More‘un “Ütopya”sından ve diğer bazı Batılı kalemlerden örnekler veriliyor. Paranın olabilecek bütün hâlleri, enflasyonu, devalüasyonu, emisyonu, kambiyosu, banka ile olan ilişkileri, değer kayıpları, değer kazanmaları, ıcığı, cıcığı ele alınıyor…
Kısacası Parakutâ’, hikmet kaleminden çıkma bir iktisat dersi…
* Salih Mirzabeyoğlu, Parakutâ’ – Para’nın Romanı, İBDA Yay., İstanbul 1997, s. 7.
29 Aralık 2011
Kaynak: S.G. “İBDA Külliyatı / Salih Mirzabeyoğlu’nun Eserlerine Giriş Mahiyetinde Denemeler” ismiyle 2015 yılında Akademya tarafından basılmış ve bir süre sonra tükenmiş bir eserden kamuoyunun istifâdesi amacıyla yapılmış iktibaslardır. Eser, Türkiye’nin en çok takib edilen forum sitesinde İBDA Külliyatını tanıtma gâyesiyle 2011-2014 yılları arasında kaleme alınmış denemelerden oluşmaktadır.
