İslâma Muhatap Anlayış
“Teorik Dil Alanı”
TAKDİM
-I-
Batılı bir fikir adamı, fildişi kule entellektüeline karşı zamanın bütün antipatisini çizdikten sonra, müdafaa eder olduğu fikre birdenbire ters bir yöne sapıyor ve hükmü basıyor:
-“Göklerde sosyal değişikliklerden daha mühim şeyler vardır. O da “esprit-ruh”dur. Onun içindir ki alâkasız “esprit” davasının aksiyon davasına karşı bir mukabil hücuma geçmesi lazımdır. Tam zamanını yaşadığımız bu mukabil hücum “esprit”in Haçlılar kavgası olacaktır.”
Bizce çok mühim olan bu meselede muharririn son hükmünü, büyük entellektüelin nefsine ihaneti değil, intiharı diye anlıyoruz. Böyle düşünen entelektüel ne büyük tezat içindedir ki, her türlü aksiyona kayıtsız ve şartsız düşman görünürken, entellektüeli, aksiyona karşı Haçlılar muharebesine çağıracak kadar büyük aksiyona susamış bulunuyor.
Yeryüzüne aksiyon hasreti duymamış büyük entelektüel gelmemiştir. Fakat ne getirerek ve neye karşı aksiyon?
Sadece aksiyon diye bir şey yoktur. Aksiyon, bilârdo masasında bilyenin üçgenler çizerek dönmesi gibi tezahür eder; “BİLYE HER HAREKETİYLE, ONA VURAN FİKİR DEĞNEĞİNİN ZAVİYESİNİ İHTAR ETMİŞ OLUR. O HALDE AKSİYON, BİR FİKİR VE GÖRÜŞ MANZUMESİNİN YERYÜZÜNDEN İSTEDİĞİ İFÂDE ALEMİDİR. Muharrir, “göklerde sosyal hâdiselerden daha mühim şeyler vardır.” Derken, gökyüzünü yertüzünden ve mücerredi müşahhastan ayırıyor. Müşahhas âlem içinde mahsur kalana duyduğu tiksinti ne kadar haklı ise, mücerretten çalınacak nurlayertüzünün aydınlanmayacağını sanması da o kadar haksızdır. Büyük tecridin ilk hırsı büyük teşhistir ve göklerle toprak arasında ebedî bir merdiven vardır. Öyle olmasaydı, bütün peygamberler bulutlar üzerinde doğarlar, ölürler ve insanlık da onları yıldızları seyrettiği gibi seyreder ve Roma İmparatorları telâşa düşmezlerdi.
Bir aksiyon, bir aksiyonla körletilir, fakat aksiyon körletilemez. Kötü aksiyondan nefretimiz, aksiyondan nefretimizi değil, aksiyona hürmetimizi gerektirir.
-II-
Bizim ruhçuluğumuzun yeryüzüne perçinli olma karakteri, bizi tâbiî olarak fert ve toplum plânında büyük aksiyona davet eder ki, her türlü ucuz soydan çerçöp nüktelerin ötesinde, fikir, sanat, ilim, siyaset ve fiil plânında, ulvî mücerredin katı müşahhasla evlendirilmesini ister… Elini küfre değdirse şeriat doğacak ve zehiri bile şifaya tahvil edecek gerçek idrak ehli, eşyanın tasvirinde ışığın varlığının tabiî isbatı gibi, el atılan her meselede büyük İslâm diyalektiğinin tahassüsünü gösterecek, âlemde İslâm’ın hasrı dışında kendi kendinden ibaret bir varlık ve oluş sahası olmadığını her ân taze ifşâ edecektir… Buharın tecellî ettiği yere nisbetle, su, bulut ve buz görünüşleri gibi, her sahada oranın özelliklerine nisbetle görünecek olan ruhun talim, terbiye, tahkik, tahkim ve ana yol gayesi ölçülendirmeleri, Büyük Doğu-İbda’nın aynı olarak belirecektir.
-III-
Yukarıda kısaca çerçevelediğimiz hususlardan da anlaşılıyor ki, en geniş ve en genel mânâsıyla teorik dil alanından bahsedilmekte, “İslâm’a Muhatab Anayış” davasına bu açıdan bir nitelendirmeyle yaklaşmaktayız; İbda Diyalektiği’nin sıcaklığını verici bir ele alışla “İslâm’a Muhatab Anlayış” davasına umumî bir bakış, bu çerçevede birtakım iç’e ve dış’a yöneliş çizgileri… Teorik dilin havası.
-IV-
Mevzular ve meseleler arasındaki akrabalığı “teorik dil alanı” vasıflandırmasıyla tesis eden İslâm hikmetiyyatı, bu eserde kendinin bu yönünü hissettirmeye çalışmaktadır.
Salih Mirzabeyoğlu
FRAGMANLAR
Mutlak olana inandıktan ve bütün emirleri ve yasaklariyle bağlandıktan sonra keyfiyetleri ebedi bir arayıcılık yolunda tahkik mizacı taşıyan derin insanla, her şeyi deri üstü hükümlere ve “dır,tır!”lara iliştiren sığ adam arasındaki farktır ki, müminin kim ve yobazın ne olduğunu gösterir.
Türkiye’nin ve İslâm âleminin bugünkü hâli Allah Resûlüne âit mucizelerin hiçbir peygambere nasip olmamış en büyüğü!.. Tersine mucize…O’nun nuruna mâlik olmanın tarih dolusu mucizeleri yanında aynı nurdan mahrumluğun bir milleti ne hâle getirdiğini belirten mucize üstü mucize…
Kendisiyle değil de, vasıta olduğuna nisbetle kıymetlenen dünyayı, hakiki saadete talip olanların yetişeceği ve yaşayacağı, ciğerlerine yalnız bu havayı çekeceği gayesine göre nakışlandırma davasının kaynağı burada!
Demek oluyor ki, “Topluluk hakikati”nin zamanüstü kemal devrinde yaşayanlar, “bedahet”in hakikatini yaşıyorduve o hakikate yükseldikçe, delil kıymetten düşer… Dikkat: o hakikate yükselmek “idrak” davasıdır, yoksa delilsiz kütlerin yeri değil!..
İÇİNDEKİLER
I.LEVHA: İSLAMA MUHATAP ANLAYIŞ
Ümit ve Aksiyon
Nisbet ve İlan
“Kendinden Zuhur” Dili
Yürüyen Büyük Doğu
Göz Nerede?
Kâinat ve İnsan
Şuur ve Gerçeklik Seviyesi
O Değil; O’ndan
Tecellî Hikmeti
Allah Kelâmı
Usul ve Terbiye
Kuru Akılcılar
Bilmek ve İtikat
Şeriat ve Tasavvuf
Kuru Bilgi – İlim – İrfan – Tefekkür
Mantık
Mesnet
Akıl ve Kalb
Mutlak Muhatap Anlayış
Vahy ve İlham
Davet ve İrşad
Peygamberin Kitabı
Kur’an’ın Tefsiri
Hadler
Meâl ve Tercüme
İncelik İdrakı
İçtihat ve İlham
Evliya Kelamı
Sahteler
İslâma Muhatap Anlayış
Büyük Doğu – İbda
Büyük Doğu Mimarı’ndan
O ve Ben
Reçetem Ve…
Teorik Dil ve Gaye
Genel Fikir Çerçevesi
Cevabını Hazırladığımız Soru
Kime Muhatabız?
Yeniden Yapmak
II. LEVHA: SİSTEM VE TEORİ
Sistem, Teori ve Metod
Tahlil
Teori ve Tatbikat
İnsan ve Toplum Meseleleri
Bakış Açısı
Şekil ve Metod
Mutlak Fikir Sistemi ve Vasıta Sistemi
Kendinden Zuhur Dili
Esas ve Diyalektik
Nizâma Davet
Şuur Süzgeci
Teorik Düşünce
Vasıflandırma
Bâtın Ölçüleri
Peşin Fikir Hikmeti
III. LEVHA: ZIT KUTUPLAR ARASI MUVAZENE
Genel Olarak
Kemmiyet ve Keyfiyet
Keyfiyet ve Keyfiyetçilik
Ruhî Muvazene
Muvazeneden Muvazeneye Geçiş
Mesafe Hakikati
Her Şey Zıddıyla Kaim
İki İlke
Diyalektik ve Unsurüstü Şey
Nisbet Davası
Münasebet
Ahlâk ve Hakikat
Tevil ve Tabir
Hüküm
Düşünce ve Varlık
İman ve Akıl
Var – Yok
Mutlak Fikrin Gerekliliği
Kaza ve Kader
Ahlâk ve Hürriyet
Bedahet Davası
Karar
Metod Meselesi
Üç Esas
Aramak – Bulmak
Şabloncu Olmamak
IV. LEVHA: DİYALEKTİK ÇERÇEVESİNDE
İki Disiplin
Mantık ve Bilgi Teorisi
Mantık – Felsefe – Hikemiyyat
Mantık ve Bilgi Teorisi Olarak Diyalektik I
Mantık ve Bilgi Teorisi Olarak Diyalektik II
V. LEVHA: NOKTALAMALAR
İncelik ve Zevk İdrakı
Kuru Akıl Belası
Kadere Rıza
Silsile
İstidat ve İstihdam
Musikî
Metodoloji
Diyalektiklerin Çelmesini Aşmak
Dünyayı İstismar
Ümit
Fark
İstismar
Sır ve Problem
Kalb
Mesnet Meselesi
Suret Hikmeti ve Sinema
Hürriyet
Sanatı Üzerine Düşünmek
Hürriyet
Sanatı Üzerine Düşünmek
Madde, Ruh ve Makine
Putlaştırılan Teknik
Başıboşluk
İhtilâl ve İnkılâp
Gençliğe Hitabediyorun
İhsan ve Kılıç
Türban ve Bizim Dilimiz
Yeni Dünyanın Eşiğinde
Bitik İnsan
Batı Medeniyeti Berzahtan Geçiyor
Tarihî Materyalizm – Sosyoloji – Ahlâk
Marksizmin Çöküşü
Batı Tipi Kalkınma
Makine ve Çağdaş İnsan
İstikbâl İslâmındır
Müslüman Olanlar Hakkında
Bize Düşen Görev
Nizam – Fazilet
İnsan ve Tabiat
Sosyolojide Kanun
Cinsiyet Ölçü
Anlatmak Davası
Gaibi Hissetmek
Çıkış Noktası
İhtilal ve İnkılap
EK
Modern Bilginin Işığı Altında Semavi Dinler Üzerinde Yeni Araştırmalar
