Başlı başına bir “kütübhâne” olan “İdeolocya Örgüsü”nde bazı Batılı entellektüellerin “Doğu ve Batı” mukayesesine dair yazdıklarından iktibaslar vardır. Üstad’ın bu iki ayrı dünyanın muhasebesine verdiği önemin büyüklüğü bilinmekte olup, aynı mevzudaki yayın ve eserleri dikkatle takib ettiği muhakkaktır.
“Türkiye’nin Manzarası”, “Sosyalizm, Komünizm ve İnsanlık”, “Rapor” ve “Çerçeve”lerdeki bazı yazılar, Necib Fazıl’ın “iktisad” ilminden payının ve bu ilim sahasının temel kavramlarına dair köklü bir kültüre mâlik bulunduğunun en canlı misâlleridir.
Bilvesile, Necib Fazıl, Türk edebiyatında sinema ile edebiyat ilişkisini ilk farkedenlerden birisi olup, 1940’lı yıllardan itibaren yazdığı senaryoları kitablaştırmıştır. Edebiyatımızın iftihar kaynaklarından olan bu senaryolar, Yeşilçam’ın senaristlerine, elbette “mahremiyetine nüfuz edemeden” yıllar boyu ilhâm kaynağı olmuştur.
Üstad, en dolgun muhtevayla Türkçemizin en güzel eserlerini vermekle kalmamış; dilde sadeleşme, uydurukça, gramer, imlâ gibi meselelere de eğilmiştir. Yazdığı “Dil Raporları” bu mevzuda ne kadar sağlam bir otorite olduğunu göstermektedir. Türkçeye dair fikirlerinden, Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin ve Ali Canip gibilerin bu bahiste yazdıklarını gençlik yıllarında dikkatle okuduğu anlaşılmaktadır. “Sahte Kahramanlar”da Ziya Gökalp vesilesiyle şunları söyler:
– “Bu sade Türkçede hizmeti vardır. Benim neslim, ana dilimizle yazanlar, o cereyana borçluyuz kendimizi…”
(Necib Fazıl, Sahte Kahramanlar, 3. Basım, Büyük Doğu Yay., İstanbul 1984, s. 87)
Müdafaalarının bir hukuk şâheseri olduğu kabul edilmektedir. Eserlerinde, tıpkı “iktisad” gibi, “hukuk” ilminin de hem hikmet cebhesine vâkıf olduğuna ve hem de tatbik sahasındaki ustalığına şâhid oluyoruz. “Başyücelik Devleti” gibi bir hukuk şâheserinin kuruculuğu şerefinin yanısıra, “Tarih Boyunca BÜYÜK MAZLUMLAR” ve “Son Devrin DİN MAZLUMLARI” gibi eserleri de, hukuk katliamlarına dair yazılmış en sarsıcı fikir ve sanat eserlerinin başında gelir.
Biz Büyük Doğu külliyatında dolaşmaya devam edelim ve tek bir eser çerçevesinde, ÇERÇEVE 1’de, Üstad’la kitablar arasında kısa bir yolculuğa çıkalım.
– “(Péguy), (NOT KONJUANT) isimli eserinde bir fikrin, yakacağı ateş nisbetinde doğuracağı hareket ve kavga kabiliyetiyle ölçüleceğini söyler.”
(Necib Fazıl, Çerçeve 1, “8 Mart 1939”, büyük harfle vurgu bize âid)
– “(Bernard Shaw), bundan yarım asır evvel yazdığı sosyalist temayüllü bir eserinde, kahramanını şöyle konuşturur”
(Necib Fazıl, Çerçeve 1, “20 Nisan 1939”)
– “(Antonio Aniante) adında bir İtalyan muharriri, (MUSTAFA KEMAL) isimli eserinin 140-141. sayfasında diyor ki”
(Necib Fazıl, Çerçeve 1, büyük harfle vurgu bize âid)
– “Bir Fransız papazın (Poésie pure-SAF ŞİİR) isimli kitabı vaktiyle bütün dünyada bir sanat hâdisesi kabul edilmişti. Bu kitabın ilk sayfasını açalım.”
(Necib Fazıl, Çerçeve 1, “31 Temmuz 1939”, büyük harfle vurgu bize âid)
– “Akıl hastalıklarına dair bir kitapta da, bir delinin ağzından çıkmış şöyle bir cümle gördüm”
(Necib Fazıl, Çerçeve 1, “31 Temmuz 1939”, büyük harfle vurgu bize âid)
– “Türkiye’de, bir zamanlar istidatsız birkaç çömezinin yaşadığını bildiğimiz, meşhur Fransız fikir adamı (Gustav Lebon), 1914 Cihan Harbinden sonra yazdığı “DÜNYA MUVAZENESİNİN KAYBOLUŞU” isimli eserinde, vatandaşlarına sulh anlarında işlenmiş üç tane ağır siyasî hata yükler.”
(Necib Fazıl, Çerçeve 1, büyük harfle vurgu bize âid)
– “Burhan Toprak “Din ve Sanat” isimli yeni bir kitap çıkardı. Fransızcadan tercüme bir etüd serisi…
Tercüme kokan telifler tanırız. Fakat telif kokan tercümeler var mıdır diye sorulabilse Burhan Toprak’ın tercümeleri derdim. Yeni kitabında bu incelik daha çok belli…”
(Necib Fazıl, Çerçeve 1, “4 Nisan 1939”)
Üstad Necib Fazıl bir sonraki yazısında “Din ve Sanat” tercümesinin muhtevasına ait bilgiler veriyor:
-“Burhan Toprak’ın kitabında beş tane etüd var.. (Massignon), (Moryak), (Groethuysen), (Montherlant) ve (Suarés) gibi yazıcılara ait beş tane etüd… Bunlar batı dünyasının en namlı kalem sahiplerinden… Birincisi İslam sanatları, ikincisi Roman, üçüncüsü Goethe’nin hayatı, dördüncüsü Arzu çeşmeleri, beşincisi Don Juan adlı birer görüş binası kurmuş…”
(Necib Fazıl, Çerçeve 1, “5 Nisan 1939”)
Kaynak: H.Y. “Kitaplar ve Necip Fazıl” başlıklı henüz yayınlanmamış bir eser çalışmasının bölümler hâlinde naklidir. “Akademya’ya Doğru Sitesi”, 2001-2005 (2010 öncesi arşiv yazılarımızda yazarlarımızın adları, açık isimleriyle yayınlandıklarında yazılarını yeniden tashih ihtiyacı duyabilecekleri ihtimaline nazaran, yazarlarımızın talebi olmadıkça sadece isimlerinin baş harfleriyle paylaşılmakta, böylece bu önemli ve değerli arşivimizden kamuoyunun istifadesi amaçlanmaktadır.)
