— Kur’ân’da mecnunlara dair bir âyet…
— İlk Bimarhane Harun Reşid tarafından 792’de açılmıştır.
— 800’de Şam’da mecnunlar müessesesi açılmıştır.
— Avrupa’da ilk akıl hastanesi 1409’da açılmıştır.
— Fahrettin Razi ve İbni Sina psikanaliz ile meşgul olmuşlardır.
— Mutlulukta sükûn kabil değildir. İnsan ne kadar az hareket ederse duyguları da o kadar az olur.
— Makûl adam ne fazla zekidir ne fazla hayalperest.
— Bazılarında zekâ ve hafıza melekeleri büyüdüğü halde ahlâk ve seciye hiç büyümez veya dalâlete uyar.
— Her güzel hoştur. Fakat her hoş şey güzel değildir.
— İntihar, nefret, kin, hiddette şehvetin bir çeşididir.
— Kör olan insanlar hayâl edebilirler.
— Bunaklığın sebebi aklî faaliyetlerin azalmasıdır.
— Amerikan yerlisi, düşmanlarını veya avlarını kokuları ile takip ederler. Zenciler bir ayak izi görseler, kokularından beyaz mı, zenci mi anlarlar.
— Erken bunama %90 irsîdir.
— Yüksek zekâlarda nevroz görülebilir.
— Bir dahi nevroza, hatta psikoza yakalanabilir. Tedavi edilir.
— J.J. Rousseau dahidir. Bu dahi, ruhen hasta, paranoid mizaçta bir psikopattır.
— Goethe’nin devrî mizaçta olduğu bilinir. Kâh aylarca neş’eli, daima söylemek daima yazmak ister; kâh gamlı, ağzını açmak istemez veya yazmak isterse karanlıkta yaşayan muzdarip ruhunun iniltilerini yazar.
— Beethoven’in ecdadı baştan sona artisttir.
— Yahudiler, her memleketin en ön sınıf musiki üstatları arasındadır.
— Sar’a ile abdallık arasında biyolojik bir hususiyet vardır.
— Şizofrenide veraset %30 – Sar’a %10 – Paranoyada veraset %10.
— Aklen kusurlu doğan çocuğun ana babası yahut cedleri ya alkolik veya asabî bir rahatsızlıktan muztariptir.
— Her aptallık ırsî değildir.
— Aptallar sadece zekâdan değil, irade ve histen de yoksundurlar.
— Ana babanın aptallığı nispetinde çocuk bereketi olur.
— Psikomanyak depresiv ile malûl aileler arasında pek çok zekiler, sanatçılar çıkar, yüksek mevkiye sahip insanlar çıkabilir.
— Alkolik babanın çocuğunun alkolik oluşu ırsîden ziyade muhiti de gözümüzün önüne getirmeliyiz.
— İleri derecedeki psikopatlar fazla içkiye dayanamazlar.
— Entelektüel sınıfta nesilden nesile jenler bozulur.
— Fikren yükselenlerin çocukları her nesil biraz aptallaşıyor. Onun için dâhileri, büyükleri yetiştiren, daha ziyade temiz ve taze kanlı saf köylüler, orta hâlli ailelerdir.
— Melezlerde cinnet çok görülür.
— Sağlam ama sarhoş atalardan pek çok sar’alı doğmuştur.
— Çocukluğunda havale nöbetlerinden muzdarip iken bir müddet sonra hamleleri kesilen bir gençte buluğ yaşında ihtilaç nöbetlerinin yeniden başladığı görülür… Histerik en çok bu yaşta ortaya çıkar.
— Kadınlarda intihar çok defa âdet zamanına tesadüf etmiştir. (%40) Tuhafiyeci dükkânlarından dantelâ, kurdele gibi ufak tefek çalmaktan hoşlanan kadınların çoğu suç üzerinde yakalandıkları zaman âdet üzerinde oldukları görülmüştür.
— Terbiyenin zekâ ve seciye üzerine tesiri şüphesizdir. Birçok nevrozların çıkışında terbiyenin tesiri vardır.
— Çocuk doğar doğmaz terbiye edilemez. Duygu âletleri yavaş yavaş sinirleri terbiye etmeye başlar. İlk çocukluk zamanında muhitin az çok tesiri olur.
— İnsan mizaç ve seciyesi 2–6 yaşlarında belirlenir.
— Mektep zamanı, zekâya tesir eder. İmtihanda kaldığı için intihar eden psikopat gençlere, ağır manya veya melankonya hamlelerine yakalananlara çok tesadüf ettim.
— Şımartılırsa gencin ilerisi karanlıktır.
— Küçük kızları süslemek, dudaklarını boyamak, takılar takmak, vakitsiz isteriye sebep olur.
— Keza kızları erkek elbisesi ile gezdirmek narsizme ve sophizme nüvelerini büyütmeye çalışmaktır.
— Terbiye ne çok sert, ne de çok yumuşak olmalıdır.
— Psikopatlar muayyen bir mesleğe meyletmezler. Boş yere çene çalarak, kapı kapı dolaşarak ömrünü geçirirler. Kâh sağa, kâh sola başvurur, bir baltaya sap olmaz. Mektep ve meslek değiştirmek bu gibi kararsız psikopatların âdetidir. Mektep beğenmez, hoca beğenmez, arkadaş beğenmez, kendi arzusu ile her tuttuğu meslekten 3 gün sonra şikâyet başlar. Hayat projeleri çoğalır. Sergüzeştlik, artistlik gibi biyografilerle dolar. Fırsat bulursa her şey olmaya kalkar.
— Mektepten sık sık kaçan gençlerin bir kısmı hebephreniguedir. Nöbetli cinnetin ilk nöbeti de bu yaşlarda görülür.
— Meslekler ve akıl hastalıkları arasında bazı münasebetler vardır.
— Sinirleri düzgün bir genç, bir gayeye doğru ve bir meslekte yürümekten zevk alır.
— Bedenle çalışanlarda akıl hastalıklarına daha çok rastlanır.
— Morfinmanlar her yerde doktorlar, eczacılar, avukatlar, hülasa mütefekkirler sınıfıdır. Aşağı sınıfta alışan bedbahtlar nadirdir.
— Dadılarda ve mürebbiyelerde hastalıklar görülür… [bir çeşit paranoid]
— Cinnetle münasebeti olan bir meslek de artistliktir.
— Askerlikte intihar edenlerin çoğu psikopattır.
— Askerlik esnasında erken bunama çok görülür.
— En çok histerik nevroz, melankoli, öğretmen kız ve kadınlardadır. Bir kadın için en tabiî meslek zevcelik ve valideliktir. Çocuk yetiştirmek, hasta bakmak, bahçe ve ev işleri en sıhhî kadın işidir. Zevcelik ve analık altruist hisleri büyüttüğü için tavsiye edilir.
— Akıl hekimlerinin deli olmasının sebebi, daha önceden bünyevî ve irsî hazır olduğundandır; doktor olmasaydı deli olacaktı.
— Şahsın kendi seçtiği, seve seve çalıştığı ve hoşlandığı mesleğin sıhhate zararı olmamaktadır. Bilakis şahsın zaruret ve mecburiyet yüzünden sevmeyerek çalıştığı meslekler sinirlerini berbat eder.
— Medeniyet arttıkça akıl hastalıkları da artıyor.
— Çok çalışan beynin mukavemeti azalıyor.
— Dinin ruh üzerine tesiri, asra, memlekete göre değişir.
— İnsanlarda en esaslı ve cezri terbiye dinle başlar. Her çocuk ilk iptida dinle terbiye olunduğu için dimağında kökleşir. Bilahare kıpkızıl dinsiz olduğunu iddia edenlerin bile her işinde dinin eserleri görülür. Salih bir itikada sahip dindar her şahıs sinirlerini metin bir zırhla muhafaza etmektedir. Din terbiyesi insanı birçok fenalıklardan, cinnet sebeplerinden alıkor.
— Dinsizlik… İşte akıl hastalıklarının mühim sebeplerinden biri… Bir şeye inanmamak yeni nesillerin ruhlarında ehemmiyetli sarsıntılar yapmıştır. Sarsılmaz sanılan eski kanaatlerin kalmayışı; fakirle zengin, küçükle büyük arasındaki hududun Allah tarafından çizildiği itikadının yıkılması, hayatın güçlüklerine karşı tevekkül edip katlanmak tesellisini insanların ruhundan silmiş, yerine ihtiras, ihtilâl, öldürmek ve ölmek arzularını çıkarmıştır. Başta tahsil görenlerde, psikozların, intiharların artmasına sebep olmuştur.
— Bazı akıl hastalıkları cahil halk arasında az görülür.
— Zencilerde esaret kalkalı akıl hastalıkları artmıştır.
— Yahudilerde cinnet gittikçe artmaktadır.
— Cinnetin çoğu ilkbaharda oluyor. Yazın değil.
— Taşradan tahsil için İstanbul’a gelen gençler arasında psikozlara çok rast geliyoruz. Nevrasteni, psikasteni, melankoli ve bilhassa erken bunama görülüyor.
— Nevroz ve psikoz evlilerden ziyade bekârlarda görülür.
— Cinnet müsteitlerinin bazısı evlenmeden ürkerken, delirdikten sonra evlenme derdine düşüyor.
— Mecnunlar iyileşir iyileşmez, hatta mecnunken, izdivaçtan şifa umarak evlendirmek çok fena bir şeydir.
— Dulluk cinnete tesirlidir. Kaynana olan dul kadınlar gelinlerine cehennem hayatı yaşatırlar. Bunda en büyük âmil, oğlunun muhabbetinden gelini kıskanmasıdır.
— Ruhî hastalıkların üç sebebi: Ruhî haller, fizyolojik hâl, hastalıklar.
— Bazen de siniri pek sağlam görünen ve irsî hiç kusuru olmayan adamda da, pek fazla bir teessürden, korku ve sıkıntıdan yahut şüphe ve kıskançlıktan ruhî hastalıklar olabilir.
— Bazen tahammül edilmez dereceden ağrıların şahsı çıldırttığı vaki’dir.
— Nevrastenilerin, melankoliklerin yüzleri çabuk buruşur, dişleri dökülür, saçları beyazlaşır… Genç yaşta şakaklarında ince damarları belirir.
— Umumiyetle benlik ve hodbinlik, bilakis asabî hastalıkların sebeplerindendir.
— Zihin yorgunluğu çok defa psikoza sebep olur. Fakat tehlikenin büyüğü çalışmakla muvaffakiyetin şüpheli olduğu vak’alardır.
— Fikrî gerginliğin en tabiî neticesi nevrastenidir.
— Ağır hastalanma zannı, çalışamayacağı, ekmeksiz kalacağı kaygısı ve ailenin malî vaziyetinin fenalığı psiko-nevroz ortaya çıkarır. Hastalığını büyüte büyüte herkese anlatan ve maruz kaldığı felaketin azametine dair kalplerde hayret ve şefkat uyandırmak isteyen hasta herkesten evvel kendine fena telkin yapar.
— Bergson: İstikbal, dimağı yorulmuşların değil, yorgunluktan korkmaksızın çalışanlarındır.
— Pyschogine hastalıkların ilk örneği alaca karanlık hâlidir. Suçu yaparken yakalanınca birdenbire teheyyüç gösterir, üstünü başını yırtar, bağırır, ağlar, baygın düşer, bir iki saat sonra çok defa bir uykuya dalar. Uykudan veya buhrandan sonra hiçbir şeyi hatırlayamaz veya karanlık tarzda hatırladığını söyler.
— Fizyolojik ve marazî birçok asabî hâller bir şahıstan diğerine sirayet eder. Bu sirayet gayrı ihtiyarîdir. Bir iki defa esneyen adamın karşısındakinin de esnemesi fizyolojik bir sirayettir.
— Camide herkes namaz kılarken birisi öksürür öksürmez arka arkaya birçok öksürükler işitilir. Gülme, ağlama da sâridir. Niçin güldüğünü bilmediğimiz bir adamın kahkahalarına hayretle bakarız, hatta ayıplarız da… Lâkin bir müddet sonra biz de gülmeye başlarız.
— Bir genç kız bir adamın ayağına fast ameliyatı icra edilirken hazır bulunmuş. Kendi ayağının aynı mahallinde de şiddetli ağrılar duyarak yatağa yatmaya mecbur olmuş. Bir kışlada apandis ameliyatı yapılmakla askerlerin pek çoğunda apandis ağrıları görülmüş. Açlık, şehvet, keyif de sâridir.
— Meraklı, acıklı romanlar birçok kadında nevrozlar hâsıl etmiştir.
— İsyanlarda, ihtilâllerde, grevlerde, hatta harplerde elebaşı defedilince ötekiler yola geliverir.
— Damar sertliği başladıktan sonra şahsın ruhî hallerindeki değişiklik göze çarpar.
Kaynak:
Mazhar Osman Usman, TABABETİ RUHİYE, 3. Basım, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1941. PDF:
