Eserin yazılma vesilesi, 5 Şubat 1983 tarihi diye kaydedilen bir gün, Üstad Necib Fazıl ile yapılan görüşme… Üstad şöyle diyor o gün:
– «Bir eser daha yazmak isterim, Allah izin verirse… “Büyük Mustaribler” diye… “Tarih Boyunca Büyük Mazlumlar”ı yazdık, ama bunu yazmadık. Bu büyük mustariblerin Şark’tan ve Garb’tan olması lâzım gelir. Şark’ta en büyük mümessili İmâm-ı Gazâlî’dir!» (Salih Mirzabeyoğlu, Büyük Muztaribler I – Düşünce Tarihine Bakış, İBDA Yay, İstanbul 1998.)
Eserin takdiminden…
“Mütefekkirin mektebi, hekimin eczahânesi gibidir; oraya zevk duymak için değil, kurtaran ıstırabı çekmek için gidilir. Birinin çıkık bir omuzu, ötekinin başında bir yarası mevcuttur; zevk, onları iyi edebilir mi?”
Kurtaran ıstırabı yüklenme deminden sonra, bellibaşlı mihrak şahsiyetler etrafında bunu onlara tercüme ettirmek; zemin, bütün dünya, zaman ise bilinen “düşünce tarihi”… Eczâhâneden kasıt Büyük Doğu ve hekim de Üstadım; eczâhâne sahibi ve hekim olma vasfımdan sonra, İslâm’a mutlak teslimiyet ve dünya irfân yemişine el atmak usûlü içinde, bu cebheleri, sözkonusu sahiblik ve vasıf çerçevesinde eserin gayesini temin eden yüklenilecek ve tercüman kılınacak malzeme yapmak… Bu eser o; ve muradını murad edindiğim Üstadımındır, onun adınadır!..
Büyük Muztaribler-Mustaribler… Karakter ve eser çerçevesinde neyi nasıl değerlendirdiğimizin ölçülendirmeleri eserimizin içinde… “Düşünce Tarihine Bakış” meselesine gelince; bu eser, malûm soydan kronolojik bir düşünce tarihi değil, ilim ve sanat cebhelerini de düşüncede toplayan ve bir tez etrafında -ki bakış- el atışlardan ibarettir… Dikkat; vurgulama bakışta ve el atışın nasıl ve niçininde!..
Tamamı 4 ciltlik bir bütünün her cildi, müstakil bir esermiş gibi de görünebilecek; elinizdeki ilk cild, aynı zamanda diğerlerine nazaran giriş teşkil edecek mahiyette… Bu kadar!..
Salih Mirzabeyoğlu
Salih Mirzabeyoğlu’nun eserlerini Necip Fazıl’ın eserlerinin aynı şekliyle yahut neredeyse aynı şekilde basılması ne de hoş olurdu!